De cyane gemeente.De laatste jaren is een nieuwe generatie gemeentesecretarissen aan het invoegen in gemeenteland. Bevlogen, atypische leiders, die vanuit een sterke ambitie en een heldere visie bouwen aan een droom: “een gemeentelijke organisatie waar de bedrijfsmatigebasis op orde is, waar mensen werken vanuit uniciteit en eigenaarschap en waar de dienstverlening excellent is”. Last but not least is er de expliciete wens om burgers en bedrijven echt te binden en samen te ontwikkelen. Geen monopolist, maar multipolist. Niet alleen in woord, maar ook in daad.
“Reinventing Organizations”In de bestseller van Frederic Laloux, wordt de evolutie van organisaties op krachtige – en doeltreffende
wijze beschreven. Iedere fase van evolutie of ontwikkeling is gekoppeld aan een kleur en een beschrijving van de kenmerken en thema’s die passen bij die fase. Hierbij is er geen sprake van goed of fout. Het doel is om te duiden in welke ontwikkelfase men zit en wat de next step kan zijn in de ontwikkeling. Maatwerk bieden betekent in onze adviespraktijk vooral kiezen voor interventies die aansluiten bij de ontwikkelfase waarin een organisatie zit. Dit draagt bij aan het succesvan de verandering. Klant blij, wij blij!
Zegeningen uit het verledenRoodgekleurde gemeenten waar macht en directieve sturing centraal staan zien we nog maar zelden. Een systeem gebaseerd op hiërarchie of alleenheerschappij van een manager is ook niet meer houdbaar in deze tijd. Ondanks dat in tijden van crisisbeheersing deze stijl nog best gepraktiseerd wordt zie je dat professionals, burgers en bedrijven het als basisconcept eenvoudigweg niet meer accepteren.
Amberkleurige gemeenten verliezen langzaam maar zeker terrein. De ouderwetse, in zichzelf gekeerde, op protocollen en regels functionerende organisaties of afdelingen, verliezen hun grip op burgers, bedrijven en medewerkers. Buiten het feit dat er ook goede elementen vanuit amber voortkomen, is het 5 voor 12 voor gemeenten, die soms onbedoeld nog dominant in deze staat verkeren.
De basis op orde, ofwel een geoliede machine, refereert aan de kleur oranje, waarbij de machine als
metafoor wordt genoemd. Processturing en -optimalisatie, management by objectives en innovatie zijn thema’s waarop onder andere geïnvesteerd wordt. In steeds meer gemeenten is dit het geval of is men hard aan het werk dit te realiseren.
Professionals die werken vanuit uniciteit en eigenaarschap zijn termen die passen bij de ontwikkelfase
die gekoppeld wordt aan de kleur groen. In groene organisaties worden oude structuren afgebroken en ingeruild voor samenwerkingsverbanden waarin zelforganisatie gestimuleerd wordt. Dit werkt alleen als de werkvloer ook daadwerkelijk beslissingen mag en kan nemen en er geïnvesteerd wordt op empowerment, cultuur en het motiveren van professionals. Het oranje fundament wordt in deze fase overigens niet overboord gegooid. Er wordt op voortgebouwd.
Zelfsturing als cyane oplossing?Echter de maatschappelijke ontwikkelingen gaan razendsnel en gemeenten voelen dat ze als organisatie moeten meebewegen op het ritme van de tijd. Netwerkorganisaties, organisch veranderen, anders organiseren, terug naar de bedoeling, ontmanagen, van systeemwereld naar leefwereld zomaar een greep uit de ambities die wij bij onze klanten zien. Gemeente zoeken naar een nieuw evenwicht: gevat in de kleur cyaan. Het antwoord ligt in het met elkaar ontwikkelen op drie thema’s:
zelfsturing, heelheid en
evoluatieve doelen.Vanuit groen is de basis gelegd voor het toewerken naar zelfsturing. Dit kan de vervolgstap op zelforganisatie zijn. De term heelheid lijkt wat zweverig, maar is knetterhard en houdt in dat het zakelijke masker af gaat bij professionals en dat er vanuit een veilige en open sfeer ruimte ontstaat om verbeelding, creativiteit en intuïtie in te zetten om te komen tot collectieve resultaten. De meest wezenlijke opdracht is gelegen in het neerzetten en najagen van een verbindend en vooruitstrevend doel
dat samen tot stand komt. Dit gaat vele malen verder dan alleen goede diensten leveren. We spreken hier over een lokale overheid die maximaal in verbinding staat en samenwerkt met haar omgeving. De stap van monopolist naar multipolist is groot en spannend. We zien de beweging mondjesmaat ontstaan en constateren ook dat er nog veel werk te verzetten is.
In co creatie meereizen…Wij krijgen veel energie van de gesprekken en ambities die we horen tijdens gesprekken met de nieuwe
leiders. De ambities van gemeenten om toe te werken naar cyaan samenwerken en organiseren is vooruitstrevend en tegelijkertijd haalbaar! De inzichten uit Reinventing Organisations helpen ons om in co-creatie met klanten de juiste interventies op het juiste moment in te zetten en hen te begeleiden tijdens hun ontwikkelreis. Of dit nu verandermanagement, sturings- en procesvraagstukken, creatieve
leeroplossingen of teamontwikkeling, wij gaan de uitdaging graag aan.
MG